Parvoviroza pasa je virusno oboljenje pasa, visokokontagiozna zaraza koja najčešće pogadja mlade pse. Bolest se manifestuje povraćanjem, profuznim hemoragičnim prolivom ili miokarditisom mlade neonatalne štenadi. Oboljenje dovodi do teške dehidracije i ako se na vrijeme ne počne sa liječenjem takvi psi uginjavaju veoma brzo.
Etilogija
Uzročnik je mali DNK virus (canine parvovirus 2, CPV 2) iz porodice Parvoviridae i roda Parvovirus. Virus je anigenski srodan sa virusom koji izaziva mačiju panleukopeniju, oboljenje je takođe poznato pod nazivom „mačija kuga „ mada nema veze sa mačkama i nije zajedničko za pse i mačke.
Virus je veoma stabilan u spoljašnjoj sredini, može da preživi 3-6 mjesci na mjestu gdje je boravila zaražena životinja. Dobro podnosi visoke temperature, promjenu pH sredine, odporan je na mnoge dezinficijense.
Epizootiologija
Virus je prvi put kod nas izolovan 1980 godine, javlja se u cijelom svijetu. Makroskopske i mikroskopske promjene kod parvoviroze su iste kao i kod panleukopenije mačaka.
Pored pasa od parvoviroze mogu da obole divlji kanidi (vuk i lisica). Izvor zaraze su oboljele životinje. Virus može da se izlučuje fecesom iako nema simptoma bolesti. Virus se takođe izlučuje mokraćom, pljuvačkom i povraćenim sadržajem iz želuca. Zdravi psi se zaraze direktnim kontaktom sa oboljelom životinjom jer je bolest veoma kontagiozna, a takođe se mogu zaraziti i indirektnim kontaktom,preko odjeće, obuće i opreme. Psi koji su oboljeli od parvoviroze su veoma zarazni pa ih treba odvojeno držati od zdravih pasa, naročito od mlađih i nevakcinisanih pasa. Ljudi koji dolaze u dodir sa oboljelim psima kao i veterinari koji liječe oboljele pse treba da izvrše sve preventivne mjere prije nego što dođu u kontakt sa zdravim psima. Uzročnik se u organizam unosi ingestijom i feko-oralni put je glavni put prenosa infekcije. Klinički se bolest najčešće javlja kod pasa mlađih od godinu dana ali mogu oboljeti sve kategorije. Kod pasa starijih od 10 mjeseci morbiditet je minimalan. Kod mlade štenadi može iznositi i preko 80%, a u nekim slučajevima može doći do uginuća čitavog legla.Ukoliko se ne preduzme lijčenje bolest često završi uginućem. Uginuća se mogu javiti i nakon godinu dana posle preležanog miokardiopatičnog oblika bolesti zbog tkz. “idiopatske srčane dilatacije“. Danas je zahvaljujući vakcinaciji smrtnost značajno smanjena.
Patogeneza
Nakon ulaska u organizam virus se umnožava u limfnom tkivu i limfnim čvorovima, a nakon 24 časa ulazi u krvotok i dolazi do viremije koja traje 3 do 5 dana. Virus ima afinitet ( tropizam ) prema ćelijama koje se ubrzano dijele tako da virus napada timus, koštanu srž i druga limfatična tkiva , crijevne kripte i dr.tkiva .Virus ima imunosupresivni efekat. Zbog dejstva virusa na epitelne ćelije crevnih kripti dolazi do njihove atrofije i nekroze. Replikacija virusa u crevnim kriptama počinje treći dan od infekcije i virus se može već treći dan izlučivati preko fecesa, a najveća količina virusa se izlučuje za vreme kliničkih simptoma bolesti dok je nakon 10 do 14 dana od infekcije virus teško detektovati u izmetu ili ga uopšte nema. Što viremija duže traje patološke promene u crevima su izraženije. Zbog imunosupresivnog dejstva virusa nastaju sekundarne bakterijske infekcije koje mogu dovesti do endotoksemije sa endotoksičnim šokom. Kod neonatalne štenadi virus se takođe razmnožava u tkivima u kojima se odvija brzo deljenje ćelija ( srce, jetra, bubrezi, krvni sudovi, koštana srž, creva, pluća itd. ), a kao posljedica toga nastaje miokarditis koji može završiti naglim uginućem životinje. Uginuća kao posjledica dejstva virusa na miokard mogu se javiti i nakon nekoliko mjeseci zbog poremećaja provođenja impulsa usljed prisustva miokardijalnih ožiljaka na srcu.
Klinička slika
Inkubacija ove bolesti kod pasa je 3 do 8 dana. Životinje se mogu inficirati, a da nemaju kliničke znakove ove bolesti. Klinička slika bolesti zavisi od količine virusa koji se unese u organizam, od starosti životinje, stresa, razvoja sekundarnih bakterijskih infekcija itd. Kod pasa klinička slika može da varira od blage infekcije koja se manifestuje pojavom proliva pa do perakutnog toka koji završi uginućem za 24 časa. Ako primjetite da vaš pas u toku celog dana uporno i jako povraća – velika je vjerovatnoća da je zaražen parvo virusom. Zaraženi pas u početku povraća hranu koju je jeo, a zatim povraća tečnost koja može da bude penasta, žuta, žutozelena ili bjeličasta. Ponekad u povraćenom sadržaju mogu da se vide i primjese krvi. Pas postaje izrazito slab i bezvoljan i ne pokazuje nikakav apetit. Najčešće želi da uzima tečnost i to prvenstveno vodu, ali čim popije vodu povrati je. Pas je izrazito depresivan, zavlači se na tamna, skrivena mesta, slabo ili nikako ne reaguje na pozive vlasnika. Sledeći simptom ove bolesti kod pasa koji se pojavljuje, obično sledećeg dana, a ponekad i istovremeno sa povraćanjem je obilan proliv.
Miokarditis se javlja kod štenaca starosti od 4 do 8 sedmica i uzrokuje promjene na srčanom mišiću. Štenci, na žalost, znaju uginuti u roku 24 sata bez ikakve najave.

Dijagnoza
Dijagnozu parvoviroze postavljamo na osnovu kliničke slike, te dokazom uzročnika u krv ( brzi snap testovi).

Diferencijalna dijagnoza

Slične simptome bolesti može pokazati infekcija izazvana rota i corona virusima ali ovi virusi izazivaju infekcije sa blažim tokom i nisu kontagiozni. Diferencijalno dijagnostički treba isključiti i gastroenteritise izazvane bakterijama, parazitima, trovanjem kao i alimentarne gastroenteritise.
Terapija

Terapija je simptomatska, a u stadijumu viremije se može dati hiperimuni serum. Zbog brze i jake dehidracije organizma do koje dolazi usled povraćanja i proliva, neophodno je što pre nadoknaditi izgubljenu tečnost i elektrolite. Ako je pas blago dehidriran i ne povraća može se vršiti oralna rehidracija, dok je u težim slučajevima potrebna intravenska nadoknada tečnosti. Daju se i vitamini naročito B kompleksa. Ukoliko životinja često povraća daju se antiemetici. Peroralno se mogu dati probiotici i medicinski ugalj. Na osnovu iskustva veterinar će odlučiti da li treba dati antibiotike. U težim slučajevima bolesti ( krvavi izmet, povišena  temperatura, veći gubitak epitela crijeva ) potrebno je dati antibiotike da ne bi došlo do bakterijemije i septikemije. Tokom bolesti i nekoliko dana nakon prestanka bolesti potrebno je voditi računa o ishrani koja treba da bude blaga i sa dosta tečnosti ( topla i slana supa sa malo mesa i dr.). Ako životinja povraća nakon hranjenja, hranu treba ukinuti naredna 24 časa. Ukoliko se životinja ne liječi može uginuti za 48 do 72 časa, a nekada i za kraće vrijeme. U većini slučajeva psi koji prežive 2 do 3 dana bolesti neće uginuti.
Profilaksa
Što se tiče profilakse ovog oboljenja - ona podrazumjeva redovno sprovođenje higijene i dehelmintizaciju, a imunoprofilaksa predstavlja najbolju zaštitu od parvoviroze. Program vakcinacije može podrazumevati i vakcinaciju gravidne kuje gdje se u organizmu kuje – majke stvori visok titar antitela i potom dijaplacentarno i kolostralno prenosi na štenad. Taj dijaplacetarni i kolostralni imunitet opada tokom vremena, pa se preporučuje vakcinacija štenadi u periodu od 6 - 8 nedelje života. Nakon toga obnavljati imunitet svake godine redovnom vakcinacijom.

Problemi sa ušima kod pasa
Najčešći problem u uhu pasa je upala spoljašnjeg ušnog kanala, tzv. otitis externa. Prostor između spoljašnjeg otvora uha i bubne opne može biti iziritiran infekcijom bakterijama, gljivicama, stranim tjelom (popino prase), alergijskom reakcijom na hranu, te prisustvom parazita. Takođe, tu su i predisponirajući faktori kao što su oblik uha, loša ventilacija ušnog kanala, stenoza ušnog kanala (genetska predispozicija kod rase Chow Chow npr), dlake u ušnom kanalu kod pojedinih rasa itd.

To navodi psa da trese glavom, trlja uhom o pod, češe se, neraspoložen je, bolno reaguje na pokušaj pregleda uha i sl. Neugodan miris, kao i manja ili veća količina gnojnog iscjetka se često nalaze pri detaljnijem pregledu. Kod nekih pasa čest je nalaz piodermije (gnojne bakterijske infekcije kože) u području ispod baze uha, a uzrokovana je intenzivnim češanjem. Hematom uha često nastaje kada iritacija duže traje, u ovom slučaju dolazi do pucanja krvnih sudova između dva lista hrskavice i tamponade prostora. U zavisnosti od uzroka mogu biti zahvaćeni jedno ili oba uha.
Potreban je klinički pregled
Veterinar će otoskopom pregledati uši ljubimca. On takođe može uzeti uzorak sekreta iz uha i pogledati ga pod mikroskopom da bi utvrdio da li je prisutna infekcija ili ušni šugarac. Ako je prisutna infekcija, uzorak bi trebalo poslati u laboratoriju da bi se izolovao uzročnik i da bi se odredilo koje lijekove bi trebalo primjenjivati kako bi tretman bio što efikasniji. Tokom pregleda, može se vidjeti i strano tijelo, kao što je popino prase u ušnom kanalu. Ako su uši psa suviše bolne, možda će biti potrebna sedacija ili anestezija.
Neki kućni ljubimci su skloni problemima sa ušima zbog anatomije, alergije ili stanja kože. Ventilacija uha je loša kod pasa sa spuštenim ušima , što stvara toplu i vlažnu sredinu povoljnu sa razvoj bakterija i gljivica.
Određene rase pasa takođe imaju veću sklonost ka alergijskim reakcijama i problemima sa kožom kao što je seboreja. Ovi problemi sa kožom, takođe utiču i na uši, što može dovesti do čestih upala i hronične infekcije.
Najčešće strano tijelo u ušima pasa je popino prase. Ova trava se može zakačiti za dlaku ljubimca i postepeno ulaziti u kožu, uši, nos ili šape gdje može izazvati ozbiljne probleme. Popino prase u ušima je vrlo iritantno. Ako se ne ukloni na vrijeme, može probiti bubnu opnu.
U ušnom kanalu, kao i na koži normalno se nalaze male količine bakterija i gljivica (saprofitska mikroflora). One su potpuno bezopasne, osim kada se njihov broj previše poveća tj. prenamnoži. Povećanje broja bakterija izaziva iritaciju, upalu, neprijatan miris i iscjedak. Hronična infekcija može dovesti do oštećenja tkiva uha, uključujući i pucanje bubne opne. Ako je bubna opna oštećena, infekcija se može proširiti na srednje ili unutrašnje uho, što može izazvati ozbiljne probleme kao što je krivljene glave na stranu, gubitak ravnoteže i nemogućnost normalnog hoda. Psi sa teškim, visećim ušima poput koker španijela ili jazavičara imaju češće probleme zbog vlage koja se konstantno zadržava u njihovim ušima. Također, shar-pei i chow-chow zbog izgleda uške jedna su od pasmina sa učestalim upalama ušiju. Različite vrste bakterija, kao i gljivica Malassezia pachydermatis, uzročnici su infekcija uha.
Zdravo uho ima dobar obrambeni mehanizam prema tim mikroorganizmima, ali ako dođe do promjena na sluznici i u normalnoj flori usljed alergija, hormona i/ili prekomjerne vlage, bakterije i gljivice počinju se prekomjerno razmnožavati i blokiraju odbranu. Bitno je naglasiti da su te infekcije obično sekundarne i samo njihovo liječenje neće dovesti do trajnog rješenja problema. Ključ izliječenja je, ukoliko je to moguće, pronaći i ukloniti primarni uzrok upale.

Kako i čime liječiti?
Ključ zdravog uha je u održavanju njegove čistoće, što znači da bi bilo dobro provjeravati uši ljubimca barem jednom sedmično. Ako vaš pas puno pliva, ima duge,viseće uške ili je sklon upalama uha, tada je dobro redovno čišćenje uha (1-3 puta sedmično). Pri čišćenju koristite samo sredstva koja vam je veterinar preporučio, jer neka mogu uzrokovati više štete nego koristi. Ne preporucuje se koristiti štapiće za čišćenje uha, jer oni samo još dublje guraju sekret u uho, a može doći i do mehaničkog oštećenja sluznice i bubnjića. Bitno je naglasiti da je mala količina ušnog cerumena normalno prisutna i u zdravom uhu. Takođe, redovno uklanjajte viška dlake koji kod nekih pasmina (pudle,terijeri) zna kompletno zatvoriti ulaz u ušni kanal.
Kad je kanal čist, kreće se s lokalnom terapijom u vidu kapi za uši, koje su većinom kombinacija više lijekova. Bitno je terapiju provoditi prema upustvu veterinara, jer puno puta dođe do poboljšanja već nakon 1-2 dana, ali to ne znači da je došlo do izliječenja . U težim slučajevima koristi se i sistemska terapija antibioticima, po preporuci veterinara uz nalaz antibiograma.